Изворни код странице Matra Durandal

{{Infookvir oružje
|naziv                 = Matra Durandal
|slika                 = [[Datoteka:F-111 with Durandal.jpg|300px]]
|slika opis            = Durandal je bomba koja služi za uništavanje pista
|vrsta                 = [[Kasetna bomba]]
|poreklo               = [[Francuska]]
|služba                = 
|korišćen od           = [[Francuska]]
|ratovi                = [[Zalivski rat]]
|projektant            = [[Matra]] (sada [[MBDA]])
|projektovano datuma   = 1971. godine
|proizvođač            = [[Matra]] (sada [[MBDA]])
|proizvodnja razdoblje = 1977. godine
|proizvedeno komada    = 
|cena komada           = 
|verzije               = Matra Durandal
|vatreno oružje        = DA
|dužina                = {{convert|2,7|m|ftin}}
|masa                  = {{convert|200|kg}}
|širina                = 
|visina                = 
|promer                = {{convert|22,3|cm|abbr=on}}
|brzina                =
|kalibar               =
|municija              =
|dužina cevi           =
|cev                   =
|broj žlebova          =
|brzina gađanja        =
|domet                 =
|max domet             =
|kapacitet redenika    =
|nišan                 =
|podatak1              = Težina bojeve glave
|vrednost podatak1     = {{convert|100|kg}} primarno punjenje<br>{{convert|15|kg}} sekundarno punjenje
|podatak2              = 
|vrednost podatak2     = 
|podatak3              = 
|vrednost podatak3     = 
|podatak4              =
|vrednost podatak4     =
|podatak5              =
|vrednost podatak5     =
|napomena              =
}}

'''Durandal''' je francuska bomba nazvana po mitskom srednjovekovnom francuskom maču, koja je dizajnirana 1971. godine i služi za uništavanje avio pista a razvila ju je francuska kompanija [[Matra]] (sada [[MBDA]]), a serijska proizvodnja započela je 1977.godine, i koja se izvozi u nekoliko zemalja. Kod svih tih drugih manjih bombica pri udaru na avio pistu stvaraju jedan jednostavan manji krater na pisti koji se lako sanira tako što se samo popuni betonom, dok Durandal nešto drugačije radi jer koristi dve eksplozije gde se prva eksplozija dešava pri samom udaru u pistu, zatim bomba probija pistu i duboko ispod piste na otprilike 40 cm dolazi do druge eksplozije gde dolazi do pomeranja betonskih ploče piste, što onemogućava dalje korišćenje piste kao i što znatno otežava popravku piste.

Ovde treba pomenuti da ovo nije klasična [[kasetna bomba]] ali se kači na avion u grozdovima, tako da ima veliki broj tih bombi zakačenih na avionu. A da bi se uništila jedna pista mora da se izbaci nekoliko desetina tih bombi i zbog toga mora da učestvuje više aviona. Zbog velike količine izbačenih bombi, često se ove bombe nazivaju i kasetnim bombama, što i nije baš tačno, ali istina je da ima nekih karakterističnih sličnosti sa kasetnim bombama.

== Opis ==

'''Durandal''' je dizajniran tako da se izbacuje sa aviona na malim visinama sa visine od oko 60 m. Sastoji se od bojeve glave, mehanizma za osiguranje i armiranje, buster-motora i padobranskog uređaja za kočenje od dva padobrana (koji se sukcesivno otvaraju). Maksimalna brzina aviona pri oslobađanju bombe je 550 čvorova ({{convert|1020|km/h|mph}}), a minimalna visina pri bacanju bombe sa aviona je 200 stopa (61 m). Kada bomba dostigne ugao od 40° usled otpora padobrana, pokreće raketni pojačivač koji ubrzava bombu prema površini piste. Primarno punjenje od {{convert|100|kg}} eksplodira nakon što bomba prodre u beton i aktivira sekundarno punjenje kada prodre dublje pod pistu. Sekundarno punjenje od {{convert|15|kg}} eksplodira nakon jedne sekunde odlaganja. Ova bomba je kasnije nadograđena tako što je imala programabilni fitilj koji može da odloži sekundarnu detonaciju do nekoliko sati.

Oružje može da prodre do {{convert|40|cm}} betona i stvori krater dubine {{convert|2|m}} i prečnika približno {{convert|5|m}}. Pored toga, betonske ploče oko kratera su poremećene na području prečnika približno {{convert|15|m}}. Poremećene ploče su pomerene do {{convert|50|cm}} iznad prvobitne površine, što otežava popravku od običnog kratera koje bi napravila konvencionalna bomba. <ref name=docstoc>{{cite web|title=Ordnance & Munitions Forecast |url=http://www.docstoc.com/docs/80290053/Durandal-BLU-Archived |accessdate=23 July 2011 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019143921/http://www.docstoc.com/docs/80290053/Durandal-BLU-Archived |archivedate=19 October 2013 |website=www.docstoc.com}}</ref>

== Korisnici ovih durandal bombi ==

{{Div col|colwidth=12em}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Kina}}
*{{flag|Ekvador}}
*{{flag|Egipat}}
*{{flag|Francuska}}
*{{flag|Grčka}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Libija}}
*{{flag|Nigerija}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Srbija}}
Koristi [[J-22 Orao]].
*{{flag|Južna Koreja}}
*{{flag|Turska}}
*{{flag|SAD}}<ref name="docstoc" />
*{{flag|Venecuela}}<ref>{{cite book |last1=Chenel |first1=Bernard |last2=Liébert |first2=Michel |last3=Moreau |first3=Eric |title=Mirage III/5/50 en service à l'étranger |date=2014 |publisher=Editions LELA Presse |location=Le Vigen, France |isbn=978-2-914-017-763 |page=280}}</ref>
{{div col end}}

'''Napomena:''' Durandal bombe su kopirale [[SAD]] uz neke male modifikacije (na primer da bomba pada pod još strmijim uglom i da mora da ispusti bombu iz aviona koji lete sa većom brzinom od 630 čvorova, nego što je originalna francuska Durandal bomba). Tako je kopija u američkoj vojsci dobila naziv [[BLU-107/B]], a napravljena je 1980-ih, a avioni koji su mogli da nose ove bombe su: [[F-111]] i [[F-15E страјк игл|F-15E]]. <ref name=docstoc/><ref>"Dassault Mirage: The Combat Log", Salvador Mafe Huertas, page-41. {{ISBN|978-0764301681}}</ref>
[[File:BLU-107 B Durandal display - National Museum of the U.S. Air Force.jpg|thumb| [[BLU-107/B Durandal]] na izložbi u Galeriji u Nacionalnom muzeju Ratnog vazduhoplovstva [[SAD]].]]

{| class="wikitable"
!colspan="7"|Program nabavke američkog vazduhoplovstva za Durandal<ref>[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015005360444;view=1up;seq=477 Department of Defense appropriations for 1983], pt. 7, p. 483.</ref>
|-
!Fiskalna godina||1983||1984||1985||1986||1987||Ukupno
|-
|Dolari u milionima||9.2||23.3||87.5||184.1||195.1||499.2
|-
|Količina||350||840||3,000||6,000||6,000||16,190
|}

Pored vojske [[SAD]], Durandal bombu koriste još vojske [[Argentina|Argentine]], [[Turska|Turske]] i najmanje još 14 drugih nacija. Durandal trenutno nije u inventaru oružja francuske armije. <ref name=docstoc/><ref>{{cite web|title=MBDA (Matra) BLU-107/B Durandal|url=http://www.designation-systems.net/dusrm/app4/blu-107.html|accessdate=23 July 2011|website= www.designation-systems.net}}</ref>

Kinesko RV je tokom osamdesetih godina kupilo veliki broj Durandala od [[Francuska|Francuske]] i uvelo u naoružanje probojnu avio bombu Matra Durandal. Međutim, kinezi su počeli sa razvojem sopstvene bombe da bi već 1996. godine počeli sa proizvodnjom na osnovu bombe Durandal pod nazivom [[Type 200A]]. Postoje neke indicije da su kinezi svoj model bombe opremili glavom za lasersko navođenje. <ref>{{cite web|title=U.S. out of anger: After Chinese copy of Russian weapons and turned to France|url=http://www.9abc.net/index.php/archives/7736
|website=www.9abc.net | archive-url=https://archive.today/20130221030259/http://www.9abc.net/index.php/archives/7736|url-status=dead |archive-date=2013-02-21}}</ref>

== Korišćenje Durandal bombi u konfliktima ==

'''1967:''' Postoji uporna priča da su prvu upotrebu sadašnje Matre Durandal koristili izraelski Miraži tokom [[Шестодневни рат|Šestodnevnog rata]]. Ovo je netačno, jer se ovaj rat odigrao deset godina pre nego što je Durandal prvi put bio dostupan na tržištu oružja. <ref>{{cite web|title=Jane's Air Launched Weapons|url=http://articles.janes.com/articles/Janes-Air-Launched-Weapons/Durandal-BLU-107-B-France.html|website=Jane's Information group|accessdate=2011-07-23|date=12 January 2010}}</ref> Umesto toga, prototip francuskog/izraelskog programa oružja za uništavanje pista koji je se koristio 1967. godine radi uništavanja egipatskih pista je slična bomba, ali se ipak razlikuje od Durandala. Izraelsko vojska je koristilo rakete, a ne bombe sa padobranom. Razvoj Durandala je počeo tek od 1971. godine i predstavljao je osnovu za dalju nadogradnju bombe, a serijska proizvodnja je započeta 1977. godine. <ref name=docstoc/><ref>"Dassault Mirage: The Combat Log", Salvador Mafe Huertas, page-41. {{ISBN|978-0764301681}}</ref>

'''1991:''' Koristili su ga USAF u Pustinjskoj oluji, a avioni koji su isporučili bombe su [[F-111|F-111 E]] iz 20. borbenog krila koji je delovao iz [[Turska|Turske]]. Komandant leta 20. krila kapetan Džordž Kelman rekao je da „nema ništa bolje u uništavanju piste od Durandala“. <ref>{{cite web|title=BLU-107 Durandal - Dumb Bombs|url=http://www.globalsecurity.org/military/systems/munitions/blu-107.htm 
|website=www.globalsecurity.org |accessdate=23 July 2011}}</ref>

== Takođe videti ==

* [[BAPI]] – brazilsko oružje za uništavanje piste
* [[DRDO SAAW]] – Indijsko precizno vođeno protivaerodromsko oružje za uništavanje pista
* [[JP-233]] – Britansko oružje za uništavanje piste
* [[BAP 100]] – Manje francusko oružje protiv piste koje su usvojile francuske vazduhoplovne snage

== Reference ==

{{reflist|30em}}

== Spoljašnje veze ==

* [http://www.globalsecurity.org/military/systems/munitions/blu-107.htm BLU-107 page on GlobalSecurity]
* [http://www.designation-systems.net/dusrm/app4/blu-107.html MBDA (Matra) BLU-107/B Durandal - Designation Systems]

[[Категорија:Бомбе]]
[[Категорија:Kasetna bomba]]