Interkontinentalna balistička raketa

Izvor: Vojna Enciklopedija
Ovo je najnovija verzija ove stranice; nema odobrenih izmena.
Pređi na navigaciju Pređi na pretragu
Probno lansiranje interkontinentalne balističke rakete Minjutmen III iz vazduhoplonve baze Vandenberg, Kalifornija, SAD.

Interkontinentalna balistička raketa, (ili ICBM, iz Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted) je balistička raketa velikog dometa (preko 5.500 km), obično napravljena za lansiranje nuklearnog oružja, to jest nošenje jedne ili više nuklearnih bojevih glava. Neki noviji ICBM-ovi su konstruisani za nošenje konvencionalne ili čak inertne (bez eksploziva) bojne glave. Oni se pouzdaju u veliku brzinu udara bojeve glave kao sredstva za nanošenje velike štete. Zbog velikog dometa i snage bojevih glava u slučaju nuklearnog rata većinu štete bi napravili ICBM-ovi lansirani iz silosa ili s podmornica, a bombarderi bi nosili ostatak.

Interkontinentalne balističke rakete se po većem dometu i brzini razlikuju od drugih balističkih raketa : balističkih raketa srednjeg, kratkog dometa, i taktičkih balističkih raketa. Kategorizovanje raketa po dometu je subjektivne prirode, i granice između kategorija su izabrane unekoliko proizvoljno, tako da ni ove klase nisu čvrsto razgraničene.

Svih pet zemalja stalnih članica Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija imaju operativne sisteme interkontinentalnih balističkih raketa: sve imaju podmorničke rakete, a Rusija, Sjedinjene Države i Kina takođe imaju kopnene rakete.

Faze leta

Kod većine ICBM-ova let se odvija na sličan način:

  • uzletanje - traje od 3 do 5 minuta (kraće za projektile na čvrsto gorivo, duže za one na tečno gorivo); na kraju ove faze projektil se nalazi na visini od 150 do 400 km i kreće se brzinom od oko 7.000 m/s.
  • let - traje oko 25 minuta - u njemu projektil izvodi podorbitalni let po eliptičnoj putanji. Apogej se nalazi otprilike na visini od 1.200 km, a veća os eliptične putanje je između 3.186 i 6.372 km. Time se postiže presecanje putanje projektila s točkom na Zemlji koju projektil gađa. Prilikom ove faze projektil može izbaciti više bojevih glava, balona s metaliziranim premazom, ometače radara ili slične mamce.
  • obrušavanje - zadnja faza leta koja traje oko 2 minute. U njoj se bojeva glava obrušava na svoju metu brzinom od oko 4 km/s (kod prvih ICBM-ova je ta brzina bila manja od 1 km/s). Pritom bojeva glava može manevrirati radi izbegavanja i zbunjivanja odbrane.

Istorija

Prvi ICBM razvijan je u Nemačkoj krajem Drugog svetskog rata. Von Braun je dobio zadatak da napravi raketu sposobnu za bombardovanje Severne Amerike. Projekt je započet kao dvostepena raketa A9/A10 "Amerikarakete". Amerikarakete je trebala imati domet od oko 4.100 do 5.000 km i bojevu glavu od 1.000 kg. Nakon kraja rata, nacistički naučnici koji su radili na nemačkim raketama su tajno prevezeni u SAD i SSSR nakon čega su te države i same započele razvoj raketnog naoružanja.

Godine 1953. SSSR je započeo sa inicijativom za razvoj ICBM-a. Sergej Koroljov je postao glavni dizajner projektila i njegov rad urodio je plodom kada se 1957. pojavio projektil R-7. R-7 je prvi put testiran u avgustu 1957., a 4. oktobra te godine je iskorišćen za lansiranje Sputnjika 1 u orbitu.

U SAD-u je svaki pojedini ogranak vojske razvijao svoj ICBM što je usporavalo njihov razvoj. SAD je svoj program razvoja ICBM-a započeo 1946. godine s raketom MX-774. Prvi je program otkazan 1948. nakon samo tri delimično uspešna lansiranja. Tek je 1951. SAD započeo novi program razvoja ICBM-a koji je rezultirao projektilom Atlas. Prvo uspešno lansiranje ICBM-a SAD su izveli 17. decembra 1957., četiri meseca nakon prvog leta R-7.

Nastavkom trke u naoružanju ICBM-ovi su postajali sve precizniji i imali su sve veći domet. Pojavili su se projektili koji su nosili više nezavisnih nuklearnih bojevih glava. Svaka od tih bojevih glava može pogoditi zaseban cilj udaljen i nekoliko stotina kilometara.

U želji da osiguraju oružje "drugog udara", u slučaju da u prvom nuklearnom napadu budu uništeni silosi s raketama na kopnu, SSSR i SAD razvile su podmornice koje su bile sposobne nositi ICBM-ove. Podmornice su mogle skrivene pričekati kraj prvog napada i onda lansirati svoje projektile na neprijateljske gradove. Primer su sovjetska klasa Typhoon s 20 projektila R-39 i američka Ohio s 24 projektila Trident II.

ICBM-ovi i danas, posle kraja Hladnog rata, imaju važnu ulogu u demonstraciji moći te se oni redovno unapređuju radi izbegavanja sve naprednijih sistema protivodbrane.

Moderni ICBM-ovi

Moderni ICBM-ovi nose uglavnom više bojevih glava (MIRV) što omogućuje jednom projektilu da pogodi više meta. MIRV se pojavio kao odgovor na razvoj antibalističkih projektila.

ICBM-ovi danas mogu biti postavljeni na sljedeći način:

  • U silosu koji pruža određenu zaštitu od napada.
  • Na podmornicama: tada su ICBM-ovi poznati kao SLBM (submarine launched ballistic missiles). Oni pružaju gotovo jednak domet i nosivost kao kopneni ICBM-ovi.
  • Na pokretnim lansirnim rampama: koncept koji je primenjen kod ICBM-a Topol-M. Prednost pokretnih rampi je njihovo teže uništavanje.
  • Mobilne lansirne rampe na železničkim prugama, primer za to je ICBM RT-23 Molodets.

Aktivni i neaktivni projektili

 SAD

 Rusija (i SSSR)

 Kina

 Francuska

 Indija

Povezano

Eksterni linkovi

  • (jezik: Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted)Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted Estimated Strategic Nuclear Weapons Inventories (septembar 2004)
  • (jezik: Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted)Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted Intercontinental Ballistic and Cruise Missiles na stranicama FAS-a (Federation of American Scientists)
  • (jezik: Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted)Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted "A Tale of Two Airplanes", Ltc. Kingdon R. Hawes

Vidi još

Spoljašnje veze

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted

Preuzeto iz „https://vojnaenciklopedija.com//index.php?title=Interkontinentalna_balistička_raketa&oldid=49863”