Interkontinentalna balistička raketa

Izvor: Vojna Enciklopedija
Ovo je najnovija verzija ove stranice; nema odobrenih izmena.
Pređi na navigaciju Pređi na pretragu
Interkontinentalna balistička raketa
Probno lansiranje interkontinentalne balističke rakete Minjutmen III iz vazduhoplonve baze Vandenberg, Kalifornija, SAD.

Interkontinentalna balistička raketa, (ili ICBM, iz Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted) je balistička raketa velikog dometa većim od 5.500 kilometara (3.400 milja), obično napravljena za lansiranje nuklearnog oružja, to jest nošenje jedne ili više nuklearnih bojevih glava. Slično tome, konvencionalno, hemijsko i biološko oružje takođe se može isporučiti sa različitom efikasnošću, ali nikada nije raspoređeno na ICBM. Većina modernih ICBM-ova podržava više nezavisnih bojevih glava (MIRV), omogućavajući jednoj raketi da nosi nekoliko bojevih glava, od kojih svaka može da pogodi različitu metu i to po više stotina kilometara udaljene jedna od druge. Rusija, Sjedinjene Države, Kina, Francuska, Indija, Ujedinjeno Kraljevstvo i Severna Koreja jedine su zemlje za koje se zna da imaju operativne ICBM. Neki noviji ICBM-ova su konstruisani i za nošenje konvencionalne ili čak inertne (bez eksploziva) bojne glave. Oni se pouzdaju u veliku brzinu udara bojeve glave kao sredstva za nanošenje velike štete. Zbog velikog dometa i snage bojevih glava u slučaju nuklearnog rata većinu štete bi napravili ICBM-ovi lansirani iz silosa ili s podmornica, a bombarderi bi nosili ostatak.

Raniji primerci ICBM-ova su imale ograničenu preciznost, što ih je činilo pogodnim za upotrebu samo protiv najvećih ciljeva, kao što su gradovi. Na njih se gledalo kao na „sigurnu“ opciju baziranja, koja bi držala snage za odvraćanje (PVO) blizu raketne baze gde bi je bilo teško napasti. Napadi na vojne ciljeve (posebno one pokretne) i dalje su zahtevali upotrebu preciznijeg oružja i to sa bombarderima sa posadom. Dizajn druge i treće generacije (kao što je LGM-118 Peacekeeper) dramatično je poboljšao preciznost do tačke u kojoj čak i najmanji tačkasti ciljevi mogu biti uspešno napadnuti.

Interkontinentalne balističke rakete (ICBM) se razlikuju po tome što imaju veći domet i brzinu od drugih balističkih projektila: balističke rakete srednjeg dometa (IRBM), kao i balističke rakete srednjeg dometa (MRBM), balističke rakete kratkog dometa (SRBM) i taktičke balističke rakete (TBM). Kategorizacija raketa po dometu je subjektivne prirode, i granice između kategorija su izabrane proizvoljno, tako da ni ove klase nisu čvrsto razgraničene.

====================================================================

Istorija

Prvi ICBM razvijan je u Nemačkoj krajem Drugog svetskog rata. Von Braun je dobio zadatak da napravi raketu sposobnu za bombardovanje Severne Amerike. Projekt je započet kao dvostepena raketa A9/A10 "Amerikarakete". Amerikarakete je trebala imati domet od oko 4.100 do 5.000 km i bojevu glavu od 1.000 kg. Nakon kraja rata, nacistički naučnici koji su radili na nemačkim raketama su tajno prevezeni u SAD i SSSR nakon čega su te države i same započele razvoj raketnog naoružanja.

Godine 1953. SSSR je započeo sa inicijativom za razvoj ICBM-a. Sergej Koroljov je postao glavni dizajner projektila i njegov rad urodio je plodom kada se 1957. pojavio projektil R-7. R-7 je prvi put testiran u avgustu 1957., a 4. oktobra te godine je iskorišćen za lansiranje Sputnjika 1 u orbitu.

U SAD-u je svaki pojedini ogranak vojske razvijao svoj ICBM što je usporavalo njihov razvoj. SAD je svoj program razvoja ICBM-a započeo 1946. godine s raketom MX-774. Prvi je program otkazan 1948. nakon samo tri delimično uspešna lansiranja. Tek je 1951. SAD započeo novi program razvoja ICBM-a koji je rezultirao projektilom Atlas. Prvo uspešno lansiranje ICBM-a SAD su izveli 17. decembra 1957., četiri meseca nakon prvog leta R-7.

Nastavkom trke u naoružanju ICBM-ovi su postajali sve precizniji i imali su sve veći domet. Pojavili su se projektili koji su nosili više nezavisnih nuklearnih bojevih glava. Svaka od tih bojevih glava može pogoditi zaseban cilj udaljen i nekoliko stotina kilometara.

U želji da osiguraju oružje "drugog udara", u slučaju da u prvom nuklearnom napadu budu uništeni silosi s raketama na kopnu, SSSR i SAD razvile su podmornice koje su bile sposobne nositi ICBM-ove. Podmornice su mogle skrivene pričekati kraj prvog napada i onda lansirati svoje projektile na neprijateljske gradove. Primer su sovjetska klasa Typhoon s 20 projektila R-39 i američka Ohio s 24 projektila Trident II.

ICBM-ovi i danas, posle kraja Hladnog rata, imaju važnu ulogu u demonstraciji moći te se oni redovno unapređuju radi izbegavanja sve naprednijih sistema protivodbrane.

Faze leta

Kod većine ICBM-ova let se odvija na sličan način:

  • uzletanje - traje od 3 do 5 minuta (kraće za projektile na čvrsto gorivo, duže za one na tečno gorivo); na kraju ove faze projektil se nalazi na visini od 150 do 400 km i kreće se brzinom od oko 7.000 m/s.
  • let - traje oko 25 minuta - u njemu projektil izvodi podorbitalni let po eliptičnoj putanji. Apogej se nalazi otprilike na visini od 1.200 km, a veća os eliptične putanje je između 3.186 i 6.372 km. Time se postiže presecanje putanje projektila s točkom na Zemlji koju projektil gađa. Prilikom ove faze projektil može izbaciti više bojevih glava, balona s metaliziranim premazom, ometače radara ili slične mamce.
  • obrušavanje - zadnja faza leta koja traje oko 2 minute. U njoj se bojeva glava obrušava na svoju metu brzinom od oko 4 km/s (kod prvih ICBM-ova je ta brzina bila manja od 1 km/s). Pritom bojeva glava može manevrirati radi izbegavanja i zbunjivanja odbrane.

Moderni ICBM-ovi

Moderni ICBM-ovi nose uglavnom više bojevih glava (MIRV) što omogućuje jednom projektilu da pogodi više meta. MIRV se pojavio kao odgovor na razvoj antibalističkih projektila.

ICBM-ovi danas mogu biti postavljeni na sljedeći način:

  • U silosu koji pruža određenu zaštitu od napada.
  • Na podmornicama: tada su ICBM-ovi poznati kao SLBM (submarine launched ballistic missiles). Oni pružaju gotovo jednak domet i nosivost kao kopneni ICBM-ovi.
  • Na pokretnim lansirnim rampama: koncept koji je primenjen kod ICBM-a Topol-M. Prednost pokretnih rampi je njihovo teže uništavanje.
  • Mobilne lansirne rampe na železničkim prugama, primer za to je ICBM RT-23 Molodets.

Aktivni i neaktivni projektili

 SAD

 Rusija (i SSSR)

 Kina

 Francuska

 Indija

Povezano

Eksterni linkovi

  • (jezik: Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted)Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted Estimated Strategic Nuclear Weapons Inventories (septembar 2004)
  • (jezik: Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted)Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted Intercontinental Ballistic and Cruise Missiles na stranicama FAS-a (Federation of American Scientists)
  • (jezik: Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted)Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted "A Tale of Two Airplanes", Ltc. Kingdon R. Hawes

Vidi još

Spoljašnje veze

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): failed to open stream: Operation not permitted

Preuzeto iz „https://vojnaenciklopedija.com//index.php?title=Interkontinentalna_balistička_raketa&oldid=49865”