Šablon:Dogodilo se na današnji dan/1. januar

Žan-Leon Žerom, Pollice Verso (1872)

• 404 — U Rimu su održane poslednje borbe gladijatora. Gladijatori su obično bili robovi, zločinci ili najmljeni slobodni ljudi. Pre igre, prošetali bi celom arenom, pokazivali oružje onome ko je igru davao, zatim bi nastupila predigra sa tupim, a na kraju borba sa pravim oružjem. Ubijenog gladijatora mrtvonoše bi pod obrazinom Merkurija odnele u mrtvačku odaju. Pobednik bi dobio palmovu grančicu ili zlatnik kao nagradu, a ponekad i slobodu. Bilo je borbi i sa zverima. Zveri su dražene ili jedna na drugu ili na naoružane gladijatore.
• 1438 — Albert II Nemački je krunisan kao kralj Ugarske.
• 1502 — Portugalski moreplovci uplovili su u zaliv Gvanabara i nazvali to mesto Rio de Žaneiro (Januarska reka), gde je podignut grad koji je 1763. postao glavni grad portugalske vicekraljevine Brazil, potom prestonica nezavisnog carstva od 1822. do 1889. i republike od 1899. do 1960, kada je za glavni grad određena novoizgrađena Brazilija.
• 1515 — Vojvoda od Angulema Fransoa posle smrti kralja Luja Dvanaestog postao francuski kralj Fransoa Prvi.
• 1526 — Hrvatsko plemstvo je na saboru u gradu Cetinu izabralo za kralja Ferdinanda Habzburškog.
• 1562 — Katolici su u Francuskoj masakrirali preko hiljadu hugenota (protestanata) tokom njihove molitve u Vasiju, što je bio početak dugotrajnih borbi i ratova, poznatih pod imenom "hugenotski ratovi", koji su uz prekide 36 godina razdirali Francusku.
• 1651 — Čarls II krunisan kao kralj Škotske
• 1707 — Žoao V je krunisan kao kralj Portugalije
• 1739 — Francuski istraživač Žan-Batist Šarl Buve de Lozije je otkrio ostrvo Buve.
• 1801 — Stupili su na snagu Zakoni o uniji iz 1800. kojim su se Kraljevstvo Velika Britanija i Kraljevstvo Irska ujedinili u Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske.
• 1803 — Danska je zabranila uvoz robova u Danske Zapadne Indije i postala prva zemlja koja je zabranila ropstvo.
• 1804 — Nezavisnost: Okončana je francuska vlast nad Haitijem. Haiti postaje prva republika sa većinskim crncima i druga je nezavisna država u Severnoj Americi posle Sjedinjenih Američkih Država. Vođa te pobune protiv Francuza bio je Žan Žak Desalin, koji je potom postao car Žak Prvi.
• 1808 — Zabranjen je uvoz robova u Sjedinjene Države.
• 1811 — Egipatski vladar Mohamed Ali (Mohammed) izvršio je pokolj nad mamelučkim vođama i time dokrajčio vlast mameluka u Egiptu. Mameluci, potomci ratnih zarobljenika koje su persijski i egipatski vladari uvrštavali u svoje vojske, pretežno telesnu gardu, zavladali su Egiptom 1250. kada su oborili dinastiju Ajbeka.
• 1815 — Napoleon I Bonaparta vratio se u Francusku sa ostrva Elba, gde je bio prognan nakon abdikacije u aprilu 1814. Ušavši trijumfalno u Pariz preuzeo je vlast u zemlji, čime je počelo razdoblje "sto dana", koje je okončano vojnim porazom kod Vaterloa. Posle druge abdikacije, 22. juna, predao se Englezima koji su ga internirali na ostrvo Sveta Jelena, gde je umro 5. maja 1821.
• 1833 — Velika Britanija je proglasila suverenitet nad Folklandskim Ostrvima u Atlantiku, oko 500 kilometara istočno od Argentine, kao naslednica prava Španije čiji su kolonijalni posed bila ta ostrva.
• 1861 — Snage Benita Huareza su osvojile Sijudad Meksiko.
• 1863 — Tokom Američkog građanskog rata predsednik SAD-a Abraham Linkoln potpisao je Zakon o oslobađanju robova (Emancipation Proclamation), što je dodatno izazvalo bes 11 južnih robovlasničkih država koje su se borile za otcepljenje.
• 1869 — Sigma Ni bratstvo se zvanično osniva na Vojnom institutu u Virdžiniji
• 1877 — Britanska kraljica Viktorija I proglašena je caricom Indije.
• 1878 — Završen je drugi srpsko-turski rat koji je Srbiji doneo teritorijalno proširenje za četiri okruga i međunarodno priznanje na Berlinskom kongresu koji je održan u junu iste godine.
• 1896 — Nezavisnost: Bosonogi ratnici abisinskog cara Menelika II potukli su italijanske trupe kod Adue, posle čega je Italija morala da prizna nezavisnost Abisinije (Etiopija).
• 1898 — Njujork aneksira zemlju okolnih okruga, čineći time Grad Većeg Njujorka. Četirima početnim oblastima, Menhetnu, Bruklinu, Kvinsu i Bronksu, se priključuje 25. januara Stejten Ajland kako bi se stvorio moderni grad od 5 oblasti.
• 1899 — Nezavisnost: Španska vlast nad Kubom se završava.
• 1901 —
  • Nigerija postaje britanski protektorat.
  • države Novi Južni Vels, Viktorija, Kvinslend, Južna Australija, Zapadna Australija i Tasmanija su osnovale australijsku zajednicu s Edmundom Bartonom kao prvim premijerom, koja je te godine u statusu dominiona postala član Britanskog Komonvelta.
• 1904 — Usvojen Zakon o odličju “Karađorđeva zvezda”. U čast obeležavanja stogodišnjice Prvog srpskog ustanka, a “za priznanje i odlikovanje zasluga stečenih za Kralja i Otadžbinu kako u miru, tako i u ratu“.
• 1911 — Severna teritorija se odvaja od Južne Australije i prebacuje se pod upravu Komonvelta.
• 1912 — Nezavisnost: Uspostavlja se Republika Kina.
• 1915 —
  • Doneto rešenje ministra vojnog o oslobađanju od vojne službe učenika muslimanske verske škole-medrese.
  • Prvi svetski rat: Nemci u Prvom svetskom ratu u kanalu La Manš torpedovali britanski ratni brod "Formidabl", usmrtivši 547 ljudi.
• 1919 — Ciliciju zauzeli Francuzi.
• 1925 — Naziv glavnog grada Norveške Kristijanija (od 1674), promenjen je u Oslo.
• 1934 — Nacistička Nemačka donosi „Zakon za prevenciju genetički obolelog potomstva“.
• 1941 — Drugi svetski rat: Bugarska je pristupila Trojnom paktu i dopustila nemačkim trupama da uđu u zemlju.
• 1942 — Predstavnici 26 država su potpisali Deklaraciju Ujedinjenih nacija.
• 1943 — Drugi svetski rat: Britansko ratno vazduhoplovstvo je počelo da sistematski bombarduje evropske železničke sisteme na teritorijama pod kontrolom nacističke Nemačke.
• 1945 — Drugi svetski rat: Luftwaffe pokrenuo operaciju "Bodenplatte", veliki, ali neuspešan pokušaj nokautiranja savezničke avijacije u severnoj Evropi jednim udarcem.
• 1947 — Hladni rat: U okupiranoj Nemačkoj od saveznika, posle Drugog svetskog rata, Američke i britanske trupe formiraju oblast Bizoneu, koja je kasnije (sa francuskom zonom) postala deo Zapadne Nemačke.
• 1956 — Nezavisnost: Republika Sudan postiže nezavisnost od Egipatske republike i Ujedinjenog Kraljevstva.
• 1959 — Kubanska revolucija: Posle dvogodišnjeg gerilskog rata, na Kubi je preuzeo vlast vođa revolucionarnog pokreta „26. jul“ Fidel Kastro, a diktator Fulgensio Batista je pobegao u Dominikansku Republiku, tako da je u Santiago de Kubi Fidel Kastro sa terase skupštine proglasio pobedu nad vojskom diktatora Batiste.
• 1960 — Nezavisnost: Republika Kamerun dobija nezavisnost od Republike Francuske i Ujedinjenog Kraljevstva.
• 1962 — Nezavisnost: Zapadna Samoa postiže nezavisnost od Novog Zelanda; ime joj se menja u Nezavisna država Zapadne Samoe.
• 1964 — Nezavisnost: Federacija Rodezije i Njasalanda se deli na nezavisne republike Zambiju i Malavi, i na Rodeziju kojom upravlja Ujedinjeno Kraljevstvo.
• 1965 — Terorizam: Pod vođstvom lidera pokreta „Al Fatah“ Jasera Arafata formirana je Palestinska oslobodilačka organizacija. Ova organizacija je odgovorna za ubistvo 11 izraelskih sportista na Olimpijskim igrama 1972. u Minhenu.
• 1966 — Vojni puč: Tokom novogodišnje noći u Centralnoafričkoj Republici Žan-Bedel Bokasa izveo je vojni udar. Zbačen je predsednik David Dacko, raspušten je parlament i ukinut ustav. Bokasa je 1976. ukinuo republiku i proglasio se za monarha Centralnoafričkog carstva. S vlasti je svrgnut 1979. i osim po neverovatnim ekstravagantnostima i rasipanju državne imovine, upamćen je po strašnim zločinima nad sopstvenim narodom.
• 1976 - Terorizam: Bomba je eksplodirala u avionu kompanije Middle East Airlines, iznad Kaisumaha, u Saudijskoj Arabiji, gde je poginulo svih 81 putnik i svi članovi posade aviona
• 1981 — republika Palau dostiže samoupravu; i dalje nije nezavisna od SAD.
• 1984 — Nezavisnost: Sultanat Brunej, mala država na severozapadu ostrva Borneo izuzetno bogata naftom i prirodnim gasom, britanski protektorat od 1888, postao je nezavisna država od Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Severne Irske.
• 1986 — Aruba postaje nezavisna od Kurasaa, mada ostaje u slobodnoj asocijaciji sa Kraljevinom Holandijom.
• 1992 — Rat u Hrvatskoj: Sukobljene strane u građanskom ratu u Hrvatskoj dale saglasnost za raspoređivanje mirovnih snaga UN.
• 1993 — Nezavisnost: Plišani razvod: Čehoslovačka, osnovana 1918. godine, deli se na Slovačku Republiku i Češku Republiku.
• 1994 — Zapatistička vojska nacionalnog oslobođenja započinje dvanaest dana oružanog konflikta u Državi Čijapas.
• 1995 — Rat u Bosni: U Bosni je stupio na snagu četvoromesečni prekid neprijateljstava postignut uz posredovanje bivšeg predsednika SAD Džimija Kartera, koji su muslimanske snage 40 dana pre isteka roka grubo narušile ofanzivama na srpske položaje na Vlašiću i Majevici, što međunarodna zajednica nije propratila čak ni simboličnom osudom.
• 1996 — Kurasao dobija ograničenu samoupravu, mada ostaje u okviru slobodne asocijacije sa Kraljevinom Holandijom.
• 1997 — Turske trupe ponovo upale u severni Irak i turski zvaničnici su saopštili da su tom prilikom ubijena 72 kurdska gerilca.
• 1998 — Terorizam: Islamski fundamentalisti su na zapadu Alžira masakrirali više od 400 ljudi, uključujući žene i decu, u najgorem nasilju tokom šestogodišnjeg terora oružanih islamističkih grupa.
• 2002 — Zajednički ugovor o nadgledanju pod otvorenim nebom, prvobitno potpisan 1992. godine, zvanično stupa na snagu.
• 2003 — policijske snage EU zamenile su u Bosni i Hercegovini međunarodne policijske snage UN, čime je počela prva zajednička odbrambena i bezbednosna akcija svih 15 zemalja-članica EU.
• 2004 — U Rusiji stupio na snagu novi zakon, kojim je omogućeno civilno služenje vojnog roka.
• 2006 — Stupio na snagu zakon o odbrani BiH, čime su ugašena entitetska ministarstva odbrane.
• 2008 — Stupio na snagu „Zakon o Vojsci Srbije“, kojim su definisani položaj i nadležnost Vojske Srbije, organizacija, sastav i načela delovanja, specifičnosti obavljanja vojne službe, komandovanje i rukovođenje vojskom, činovi, zvanja simboli i obeležja u Vojsci, vojni praznici i verska služba.
• 2010 — Terorizam: Auto-bomba je eksplodirala tokom odbojkaškog turnira u Laki Marvatu, u Pakistanu prilikom čega je poginulo 105 ljudi, a povređeno je više od 100.
• 2011 —
  • Terorizam: Tokom koptske novogodišnje mise u Aleksandriji eksplodirala je bomba, ubivši 23 osobe.
  • Vojni rok: Vlada Srbije je donela odluku o ukidanju obaveznog služenja vojnog roka. U vojsku će biti upućivani samo oni koji to žele.
• 2012 — Moldavski civil fatalno je ranjen od strane ruskih mirovnjaka u Pridnjestrovlju, što dovodi do protesta protiv Rusije.
• 2017 — Terorizam: U terorističkom napadu u istanbulskom kvartu Ortakoy ubijeno je najmanje 39, a ranjeno 69 osoba.

31. decembar | 1. januar | 2. januar